Qi; een stem

Tijdens mijn qigong- en taijibeoefening ben ik er steeds op gericht de qi, de levenskracht, in mijn lichaam te laten toenemen zodat die voelbaar wordt. De qi neemt toe doordat mijn lichaam kracht opneemt van de aarde en uit de kosmos en door intentie (Ji) wordt die een coherente kracht. Eenmaal voelbaar geworden, kan ik de qi in mijn lichaam volgen en leiden.

Het volgen van de qi beïnvloedt de qi. De beweegkracht neemt toe, harmoniseert de circulatie. Volgen en leiden liggen dicht bij elkaar. Tijdens de beoefening fluctueert de verhouding tussen hen voortdurend. Volgen en leiden bestaan continu in samenhang met elkaar. Hoe helderder de qi in het lichaam wordt waargenomen, hoe krachtiger die kan worden geleid.

Volgen betekent voor mij luisteren (in Taiji termen: ting); wat wil de qi mij laten zien, hoe wil die zich manifesteren? Door te luisteren, wordt de qi een entiteit; krijgt een stem. De qi manifesteert zich dan als een dynamische, ordende kracht die in mijn lichaam circuleert, roteert, stijgt, daalt, expandeert, terugtrekt en uitdrukking geeft aan mijn emoties, gevoelens en gedachten. Geef ik de qi volledige vrijheid, dan tracht die mijn lichaam te laten samenvallen met de oorspronkelijke blauwdruk; dat van een gezond lichaam. De verkrampte qi (door de identificatie met het lichaam, het denken en het voelen) komt dan vrij en verruimt mijn lichaam.

In het Taijiwuxigong systeem Oefeningen wordt in de spontane bewegingsoefeningen, de wuxi-oefeningen, de qi volledig vrij gelaten. Dit zijn de enige oefeningen waarbij de qi niet wordt gevolgd.
Ook in andere culturen dan de Chinese, komen praktijken voor die spontane bewegingen wekken. Een voorbeeld daarvan is het Indonesische Subud. In dit systeem worden spontane bewegingen gewekt in de “latihan kejiwaan”. Anders dan Taijiwuxigong, schrijven veel tradities het ontstaan van spontane bewegingen toe aan een goddelijke kracht.  
 
Gaan we een relatie aan met qi, als ware qi een entiteit, dan krijgen wij er voeling mee. Beschouwen wij ons lichaam louter als een complex van georganiseerde dynamische structuren, dat zichzelf in stand houdt door biologische processen, zoals interne regulatie, stofwisseling en voortplanting, dan ontwikkelen wij die voeling niet.

Tussen de levende en inerte werkelijkheid is geen scherpe scheidslijn te trekken – een gezichtspunt dat het Westerse denken deelt met het Chinese. Volgens de Chinezen wordt alles in het universum gevormd en bepaald door qi. Noch is qi een oorspronkelijk, onveranderlijk materiaal, noch is het louter energie, ook al wordt het vaak wel zo vertaald.
 
Qi is drager van informatie; informatie die door afstemming kan worden ontsloten. Cliënten die kruiden gebruiken die door een herbalist zijn voorgeschreven, vraag ik altijd die mee te nemen. Ik voel de kruiden dan in mijn hand; voel of zij een verwarmende of verkoelende werking hebben, de qi in het lichaam doen stijgen of dalen, tonifiëren of sederen. Het lichaamsdeel dat zij beïnvloeden voel ik, de meridianen die zij stimuleren, etc. Op deze wijze ontvang ik informatie over de werking van de kruiden en de diagnose van de voorschrijver. Deze informatie verkrijg ik ook door mij af te stemmen op de uitgeprinte receptuur van de kruidenformule.

Qi/informatie is overal. Vooral natuurvolkeren weten dit. Voor hen hebben bomen, planten, rivieren en bergen een ziel. Het zijn energetische verschijnselen die eens tem hebben. Zij gaan dan ook zorgzaam om met hun omgeving; onttrekken er niet meer uit dan wat zij nodig hebben. Zolang wij met een materiële blik naar de werkelijkheid kijken, zijn wij doof voor de stemmen om ons heen en ontwikkelen wij ook geen respect voor de stemhebbers. Niet voor niets drukten koloniale mogendheden het animisme bij natuurvolkeren de kop in, want hun geloof stond het ongebreideld exploiteren van de natuur in de weg. Nu wij de aarde zo extreem uitputten, is de noodzaak om deze stemmen te horen en te verstaan, dwingender dan ooit.  

De taiji- en qigongbeoefening maakt qi/informatie in ons lichaam voelbaar. Door herhaald oefenen gaan wij de taal van ons lichaam en die van de wereld om ons heen steeds beter verstaan. Zij worden onze leraren; leraren die ons steeds dierbaarder worden.